Γιατί να γίνω μέλος;

Γιατί να συμμετάσχω σε μία ομάδα

Η συμμετοχή σε μια ομάδα Balint μπορεί να βοηθήσει τον επαγγελματία σε πολλά επίπεδα και ο τρόπος που θα τον επηρεάσει σχετίζεται μεταξύ άλλων με την ιδιαιτερότητα του επαγγέλματός του, της θέσης του, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του πλαισίου όπου εργάζεται.

Από τη δεκαετία του 1950 που λειτούργησαν για πρώτη φορά οι ομάδες Balint στη Μεγάλη Βρετανία, στόχος τους ήταν να ενισχύσουν τους γενικούς γιατρούς στην αντιμετώπιση δύσκολων περιστατικών, μέσα από την εστίαση στη θεραπευτική σχέση μεταξύ κλινικού- ασθενούς. Με την πάροδο του χρόνου, οι ομάδες αυτές εφαρμόστηκαν και σε άλλες ιατρικές ειδικότητες, στον τομέα της ψυχικής υγείας αλλά και πέρα από αυτόν. Έτσι, γιατροί όλων των ειδικοτήτων, νοσηλευτές, ψυχίατροι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, άλλοι κλινικοί θεραπευτές (π.χ. λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές), αλλά και παιδαγωγοί όλων των σχολικών βαθμίδων είναι δυνατό να συμμετέχουν σε μια ομάδα Balint. Οι ομάδες Balint μπορούν να αποτελούν κομμάτι της εκπαίδευσης νέων επαγγελματιών που διαμορφώνουν την επαγγελματική τους ταυτότητα και αρχίζουν να συναντούν περιστατικά, ερχόμενοι αντιμέτωποι με πρωτόγνωρα και συχνά δύσκολα συναισθήματα. Επίσης, οι ομάδες μπορούν να είναι μέρος της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και της προσωπικής ανάπτυξης πιο έμπειρων επαγγελματιών, που αντιμετωπίζουν το βάρος της ψυχικής εξάντλησης και της μειωμένης ικανοποίησης από την εργασία τους.

Η συμμετοχή σε μια ομάδα Balint μπορεί να βοηθήσει τον επαγγελματία σε πολλά επίπεδα και ο τρόπος που θα τον επηρεάσει σχετίζεται μεταξύ άλλων με την ιδιαιτερότητα του επαγγέλματός του, της θέσης του, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του πλαισίου όπου εργάζεται (π.χ. νοσοκομείο, ιδιωτικό ιατρείο, σχολείο), την ιδιοσυγκρασία του, τις συναισθηματικές ανάγκες που έχει την συγκεκριμένη περίοδο και τις προσδοκίες που έχει για τη συμμετοχή του στην ομάδα. Η μέχρι τώρα έρευνα αλλά και προσωπικές μαρτυρίες αναδεικνύουν τα οφέλη που αποκομίζει ένας συμμετέχων σε μια ομάδα Balint.

Οφέλη συμμετοχής

Συχνά ο επαγγελματίας βρίσκεται σε σύγχυση ως προς το τι συμβαίνει μέσα του, στον άλλο και στη μεταξύ τους σχέση, γεγονός που παρεμποδίζει τη θεραπευτική διαδικασία και επιβαρύνει ψυχικά τον ίδιο. Μέσα από τη συμμετοχή στην ομάδα, η αμφιβολία και η σύγχυση υποχωρούν, οι καταστάσεις νοηματοδοτούνται, ο συμμετέχων αποκτά καλύτερη κατανόηση του συμβαίνει στη θεραπευτική σχέση και κινητοποιεί τα δικά του μέσα προκειμένου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικότερα την παρούσα αλλά και μελλοντικές καταστάσεις.

Καλλιεργείται η ενσυναίσθηση του επαγγελματία, η ικανότητά του να αναγνωρίζει τα δικά του συναισθήματα και τα συναισθήματα του άλλου και να χρησιμοποιεί τη γνώση αυτή για να βοηθήσει. Ο επαγγελματίας αντέχει περισσότερο να ακούει δυσάρεστα συναισθήματα, αυξάνεται η υπομονή του και μαθαίνει να δίνει περισσότερο χρόνο χωρίς άγχος, έτσι το βάρος από τις δύσκολες περιπτώσεις επενδύεται θετικότερα και μετατρέπεται σε πρόκληση.
Ο επαγγελματίας αντιλαμβάνεται τα όρια του ρόλου του και της επίδρασης που μπορεί να έχει στη ζωή του άλλου, διαχειρίζεται λειτουργικότερα την απογοήτευσή του όταν τα αποτελέσματα δεν είναι τα αναμενόμενα ή τα επιθυμητά και μέσα από το μοίρασμα των εμπειριών συμφιλιώνεται με τις αδυναμίες του. Ακόμα, μέσα από τη συζήτηση καταφέρνει να μεταβολίσει τα δύσκολα συναισθήματα και να κρατήσει μια απόσταση από την προσωπική του ζωή. Επιπλέον, η δομή της ομάδας προβλέπει πως ο συμμετέχων που παρουσιάζει είναι ταυτόχρονα και παρατηρητής, γεγονός που του επιτρέπει να αποστασιοποιηθεί και να δει μια σειρά οπτικών και αναγνώσεων που προσφέρει η ομάδα τόσο για τη στάση του ίδιου, όσο και τη σχέση με τον άλλο.
Πολλές φορές συμβαίνει ο επαγγελματίας να ταυτίζεται με τον άλλο, να δυσκολεύεται να διατηρήσει σαφή όρια στη σχέση και ο ρόλος του να μην είναι ξεκάθαρος. Αυτό ενδέχεται να δημιουργήσει δυνατά συναισθήματα και να εμποδίσει τη θεραπευτική διαδικασία. Μέσα από την ομάδα ο συμμετέχων καταφέρνει να διακρίνει το συναισθηματικό βάρος που έχει επωμιστεί, να το μεταβολίσει και επαναπροσδιορίσει τα όρια στη σχέση.

Οφέλη συμμετοχής

Η δομή της ομάδας Balint, όπου ο κάθε συμμετέχων έχει τη δυνατότητα να παρουσιάσει μια δική του περίπτωση ή να συμμετάσχει καταθέτοντας τις σκέψεις του για την περίπτωση που παρουσιάστηκε ή απλά να ακούσει, χωρίς την υποχρέωση να μιλήσει, δημιουργεί μια αίσθηση ελευθερίας. Το απόρρητο που διασφαλίζεται από την ομάδα και η έλλειψη κριτικής, προϊόντος του χρόνου καλλιεργεί ένα αίσθημα ασφάλειας, όπου κανείς νιώθει ελεύθερος να αποκαλύψει τις ανασφάλειες και τα λάθη του.
Οι ομάδες Balint έχουν σημαντικές επιρροές από την ψυχαναλυτική σκέψη. Ωστόσο δεν είναι θεωρητικά προσανατολισμένες, αλλά στοχεύουν στο να βοηθήσουν τον επαγγελματία στην καθημερινή του πρακτική. Πρόκειται για μια διαδικασία όπου ενθαρρύνεται ο ελεύθερος συνειρμός και η διατύπωση υποθέσεων χωρίς όμως να μπαίνουν σε ανάλυση οι εσωτερικές συγκρούσεις του επαγγελματία ούτε τα δυναμικά της ομάδας αυτό δεν αντικαθιστά την ψυχοθεραπεία. Οι συμμετέχοντες παρουσιάζουν τα περιστατικά που τους δημιουργούν δυσκολία και η ομάδα χωρίς να κατευθύνει ή να δίνει πληροφορίες και πρακτικές λύσεις, ακούει και συζητά σε κλίμα αποδοχής και εμπιστοσύνης, παρέχοντας υποστήριξη. Το βίωμα από τη συμμετοχή στην ομάδα φαίνεται να είναι πολύ πιο βοηθητικό από τη μηχανιστική θεωρητική γνώση. Ο παρουσιαστής αξιοποιεί όσες από τις ιδέες που ακούστηκαν θεωρεί ότι του ταιριάζουν, διατηρώντας την αίσθηση ελέγχου που έχει ο ίδιος πάνω στη δουλεία του.
Τέλος, για πολλούς επαγγελματίες ο χρόνος της ομάδας είναι ένα ευχάριστο διάλειμμα σε μια μοναχική καθημερινότητα, όπου τους δίνεται η δυνατότητα να μοιραστούν με συναδέλφους τους προβληματισμούς και τις αγωνίες τους. Ελαφρύνονται από στενόχωρες εμπειρίες, συχνά ανακαλύπτουν από την αρχή κομμάτια της δουλειάς που τους προσφέρουν απόλαυση, αυξάνεται η αντοχή τους και η ευχάριστη ατμόσφαιρα που διαπνέει συχνά τις ομάδες Balint συντελεί στο να αυξηθεί η ικανοποίηση που αντλούν από την δουλειά τους και να αποφύγουν το burnout.

Λήδα Σεμιδαλά – Αβραμοπούλου

Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος (MSc) – Ψυχοθεραπεύτρια

Βιβλιογραφία

Fitzgerald G., Hunter M. D. (2003) Organising and evaluating a Balint group for trainees in psychiatry, Psychiatric Bulletin 27, 434-436

Kjeldmand, D., Holmstrφm I. (2008) Balint Groups as a Means to Increase Job Satisfaction and Prevent Burnout Among General Practitioners, Annals of Family Medicine 2008;6:138-145. DOI: 10.1370/afm.813

Kulenovic M., Blazekovic- Milakovic S. (2000) Balint Groups as a Driving Force. Collegium Antropologicum 24 Suppl. 1: 103–108, UDC 159.964

Roberts, M. (2012) Balint groups. A tool for personal and professional resilience, Can Fam Physician. Mar 2012; 58(3): 245

Runkle C., Morgan L., Lipsitt E. (2006) Does Anyone Have a Case? The Balint Group Experience. Permanente Journal. Spring; 10(1): 59-60. Published online Spring 2006. PMCID: PMC3076988

The American Balint Society [homepage on the Internet] The American Balint Society; [updated 2005 May 5; cited 2005 May 19] Available from: http://familymed.musc.edu/balint/mission.html

Zalidis, S. (2013) The role of Balint Groups in helping first clinical year medical students develop their professional identity and safeguard their boundaries. International Balint Conference, Heidelberg 7/9/13- 11/9/13

Scroll to Top